تب و تشنج
تب و تشنج یکی از شایعترین مشکلات سیستم عصبی دوران کودکی محسوب می شود و تقریبا از هر 100 کودک 5 نفر حداقل یکبار به این بیماری دچار می گردند .
تب و تشنج به دنبال یک بیماری تب دار شایع کودکان مانند عفونت گوش میانی ،گلودرد ،سینوزیت ،سرماخوردگی ویروسی ،اسهال عفونی و عفونت ادراري روی می دهد . وقتی که درجه حرارت مرکزی بدن به 38 درجه یا بیشتر می رسد ،تشنج اتفاق می افتد .
تب و تشنج در حالت کلی به دو شکل دیده می شود
*ساده
*غیر ساده (پیچیده)
تب و تشنج ساده
ویژگی های این تب و تشنج عبارتند از :
1-در هر 24 ساعت تشنج یک بار روی می دهد .
2-طول مدت تشنج چند ثانیه تا چند دقیقه می باشد و معمولا کمتر از 15 دقیقه طول می کشد .
3-تشنج همه بدن را فرا می گیرد ،همین امر سبب سفتی و لرزش تمام بدن می شود .
تب و تشنج غیر ساده
ویژگی های این تب و تشنج عبارتند از :
1-در هر 24 ساعت بیش از یک بار روی می دهد .
2-طول مدت تشنج بیش از 15 دقیقه می باشد
3-درتشنج غیرساده ،بخشی از بدن گرفتار می شود .
نكته:در تب و تشنج غیر ساده احتمال عود بیشتر است و بنا بر صلاحدید پزشک بررسی های تشخیصی بیشتری انجام می شود .
***نقش عوامل ژنتیکی در تب و تشنج :معمولا تب و تشنج زمینه ارثی دارد و یکی ازوالدین ،خواهر ،برادر و بستگان نزدیک کودک ممکن است سابقه تب و تشنج در دوره کودکی داشته باشند . استعداد ژنتیکی سبب می شود سلول های مغز نسبت به تغییرات درجه حرارت، حساسیت غیر طبیعی داشته باشند . این امر ،تعادل املاح سلول ها را به هم می ریزد و تشنج فعال می شود . این حساسیت با افزايش سن فرد ،بهبود می یابد .
در کودک مبتلا به تب و تشنج چه بررسی های تشخیصی صورت می گیرد ؟
١-قدم اول در این بررسی ،شناسایی عامل عفونی ایجاد کننده تب است . این امر با معاینه دقیق کودک انجام می شود . در بعضی از موارد انجام آزمایشاتی مانند
شمارش گلبول های خون ،ادرار و مدفوع صورت مي گیرد .
***در همه موارد ابتلا به تب و تشنج حتما باید عفونت سیستم عصبی یعنی منژیت (التهاب پرده های مغز )و انسفالیت (عفونت نسج مغز )مد نظر باشد و مطمئن شویم که عفونت های ذکر شده وجود نداشته باشد . به همین منظور در بیشتر مواقع مایع مغزی-نخاعی گرفته می شود و به آزمایشگاه برای بررسی های بیشتر ارسال می گردد .
****نكته مهم :کودکی با تب و تشنج مراجعه نماید و تشخیص داده شود که عفونت مغز دارد ،از گروه تب و تشنج خارج می شود و تحت درمان با آنتی بیوتیک مخصوص قرار می گیرد .
٢-قدم بعدي در این بیماران گرفتن نوار مغز است . در کودکی که با تب و تشنج ساده بار اول بستری می شود،انجام نوار مغز لزومی ندارد . در مراحل بعدی بستری شدن و تب و تشنج غیر ساده گرفتن نوار مغز توصیه مي شود .
٣-تصویر برداری از مغز :در تب و تشنج ساده تصویر برداری مغز لازم نیست . در مواردی که تب و تشنج غیر ساده و یا شک به ضایعه ساختمانی مغز وجود داشته باشد براي بيمار ام –آر-آی انجام می شود .
چه اقداماتی برای پیشگیری از تب و تشنج می توان انجام داد ؟
تب و تشنج یک رویداد تنش زا است و سبب نگرانی و اضطراب والدین می گردد . برای پیشگیری از تب و تشنج اقدامات زیر توصیه می شود .
1-به دنبال بروز تب در کودک ،باید برای یافتن علت آن حتما معاینه صورت گیرد تا چنانچه عفونت گوش ،گلو ،ریه ،گوارشی ،کلیوی و..وجود داشته باشد درمان مربوطه انجام شود .
2-با فزایش درجه حرارت بدن و رسیدن آن به 38 درجه سانتیگراد (یا بیشتر )اقدامات حمایتی مانند استامینوفن و مصرف مایعات بیشتر توصیه می شود . مصرف استامینوفن از تشنج جلوگیری نمی کند ،اما به بهتر شدن حال عمومی کودک ،تغذیه بهتر و خواب راحتر کودک کمک می کند . گاهی شستشوی بدن (تن شویه ) با آب ولرم در نواحی پیشانی ،زیر بغل ،شکم ،کشاله ران ،به پایین آوردن درجه حرارت بدن کمک می کند .
*نکته 1-استفاده از انواع محلول های شستشو و ضدعفونی کننده و الکل در تب ممنوع است .
*نکته 2- برای اندازه گیری درجه حرارت بدن ،دماسنج را به مدت 5 دقیقه در زیر بغل کودک می گذاریم . نباید دست فرد مراقبت کننده به دماسنج متصل بماند وگرنه درجه حرارت بدن نادرست ثبت می شود . سپس هر عددی که دماسنج نشان میدهد نیم درجه به آن اضافه می کنیم و عدد نهایی ،درجه حرارت مرکزی بدن را نشان می دهد .چنانچه این عدد 38 درجه یا بیشتر باشد اقدامات بالا را شروع می کنیم .
3-در بعضی از موارد هنگام تب ،دیازپام خوراکی تجویز می شود و به مدت 2-3 روز ادامه می یابد .
*نکته 1- تجویز دیازپام توسط فوق تخصص مغز و اعصاب و یا متخصص کودکان صورت می گیرد .
*نکته 2- مراقبت های پیشگیری کننده تا سن ورود به مدرسه ادامه داده می شود .
**در چه کسانی تب و تشنج بیشتر تکرار می شود ؟(عود)
1-اگر اولین حمله تب و تشنج در سن کمتر از یک سالی روی داده باشد
2-کودکانی که در خانواده آن سابقه تب و تشنج و یا صرع وجود داشته باشد .
3-کودکانی که در مهد کودک نگهداری می شوند و بیشتر در معرض عفونتها قرار دارند .
در چه کودکانی احتمال بروز صرع در آینده وجود دارد ؟
1-کودکانی که در خانواده آن ها سابقه ی صرع وجود داشته باشد .
2-وجود تاخیر تکاملی یا بیماری مغز و اعصاب در خود کودک
3-تب و تشنج غیر ساده
*نکته 1-تب و تشنج بر هوش کودکان اثر نامطلوب ندارد .
*نکته 2-در کودکی که سابقه ی تب و تشنج دارد ،هنگام تزریق واکسن های مختلف حتما باید با دکتر مغز و اعصاب مشورت شود .
*نکته 3-در هرکودک با تب و تشنج مراجعه به اورژانس نزدیک محل زندگی و سپس ارجاع به یک مرکز درمانی پیشرفته تر تخصصی توصیه می شود .
برخی از خدمات دکتر افشار خاص متخصص مغز و اعصاب اطفال
سر درد در کودکان
بیماری صرع
اختلال در خواب کودکان
انحراف چشم در کودکان
فلج صورت کودکان
فلج مغزی کودکان
با تشکر مدیریت سایت دکتر افشار خاص متخصص مغزو اعصاب اطفال
