تب و تشنج
تب و تشنج
تب و تشنج یکی از شایعترین مشکلات سیستم عصبی دوران کودکی محسوب می شود و تقریبا از هر 100 کودک 5 نفر حداقل یکبار به این بیماری دچار می گردند .
تب و تشنج به دنبال یک بیماری تب دار شایع کودکان مانند عفونت گوش میانی ،گلودرد ،سینوزیت ،سرماخوردگی ویروسی ،اسهال عفونی و عفونت ادراري روی می دهد . وقتی که درجه حرارت مرکزی بدن به 38 درجه یا بیشتر می رسد ،تشنج اتفاق می افتد .
تب و تشنج در حالت کلی به دو شکل دیده می شود
*ساده
*غیر ساده (پیچیده)
تب و تشنج ساده
ویژگی های این تب و تشنج عبارتند از :
1-در هر 24 ساعت تشنج یک بار روی می دهد .
2-طول مدت تشنج چند ثانیه تا چند دقیقه می باشد و معمولا کمتر از 15 دقیقه طول می کشد .
3-تشنج همه بدن را فرا می گیرد ،همین امر سبب سفتی و لرزش تمام بدن می شود .
تب و تشنج غیر ساده
ویژگی های این تب و تشنج عبارتند از :
1-در هر 24 ساعت بیش از یک بار روی می دهد .
2-طول مدت تشنج بیش از 15 دقیقه می باشد
3-درتشنج غیرساده ،بخشی از بدن گرفتار می شود .
نكته:در تب و تشنج غیر ساده احتمال عود بیشتر است و بنا بر صلاحدید پزشک بررسی های تشخیصی بیشتری انجام می شود .
***نقش عوامل ژنتیکی در تب و تشنج :معمولا تب و تشنج زمینه ارثی دارد و یکی ازوالدین ،خواهر ،برادر و بستگان نزدیک کودک ممکن است سابقه تب و تشنج در دوره کودکی داشته باشند . استعداد ژنتیکی سبب می شود سلول های مغز نسبت به تغییرات درجه حرارت، حساسیت غیر طبیعی داشته باشند . این امر ،تعادل املاح سلول ها را به هم می ریزد و تشنج فعال می شود . این حساسیت با افزايش سن فرد ،بهبود می یابد .
در کودک مبتلا به تب و تشنج چه بررسی های تشخیصی صورت می گیرد ؟
١-قدم اول در این بررسی ،شناسایی عامل عفونی ایجاد کننده تب است . این امر با معاینه دقیق کودک انجام می شود . در بعضی از موارد انجام آزمایشاتی مانند
شمارش گلبول های خون ،ادرار و مدفوع صورت مي گیرد .
***در همه موارد ابتلا به تب و تشنج حتما باید عفونت سیستم عصبی یعنی منژیت (التهاب پرده های مغز )و انسفالیت (عفونت نسج مغز )مد نظر باشد و مطمئن شویم که عفونت های ذکر شده وجود نداشته باشد . به همین منظور در بیشتر مواقع مایع مغزی-نخاعی گرفته می شود و به آزمایشگاه برای بررسی های بیشتر ارسال می گردد .
****نكته مهم :کودکی با تب و تشنج مراجعه نماید و تشخیص داده شود که عفونت مغز دارد ،از گروه تب و تشنج خارج می شود و تحت درمان با آنتی بیوتیک مخصوص قرار می گیرد .
٢-قدم بعدي در این بیماران گرفتن نوار مغز است . در کودکی که با تب و تشنج ساده بار اول بستری می شود،انجام نوار مغز لزومی ندارد . در مراحل بعدی بستری شدن و تب و تشنج غیر ساده گرفتن نوار مغز توصیه مي شود .
٣-تصویر برداری از مغز :در تب و تشنج ساده تصویر برداری مغز لازم نیست . در مواردی که تب و تشنج غیر ساده و یا شک به ضایعه ساختمانی مغز وجود داشته باشد براي بيمار ام –آر-آی انجام می شود .
چه اقداماتی برای پیشگیری از تب و تشنج می توان انجام داد ؟
تب و تشنج یک رویداد تنش زا است و سبب نگرانی و اضطراب والدین می گردد . برای پیشگیری از تب و تشنج اقدامات زیر توصیه می شود .
1-به دنبال بروز تب در کودک ،باید برای یافتن علت آن حتما معاینه صورت گیرد تا چنانچه عفونت گوش ،گلو ،ریه ،گوارشی ،کلیوی و..وجود داشته باشد درمان مربوطه انجام شود .
2-با فزایش درجه حرارت بدن و رسیدن آن به 38 درجه سانتیگراد (یا بیشتر )اقدامات حمایتی مانند استامینوفن و مصرف مایعات بیشتر توصیه می شود . مصرف استامینوفن از تشنج جلوگیری نمی کند ،اما به بهتر شدن حال عمومی کودک ،تغذیه بهتر و خواب راحتر کودک کمک می کند . گاهی شستشوی بدن (تن شویه ) با آب ولرم در نواحی پیشانی ،زیر بغل ،شکم ،کشاله ران ،به پایین آوردن درجه حرارت بدن کمک می کند .
*نکته 1-استفاده از انواع محلول های شستشو و ضدعفونی کننده و الکل در تب ممنوع است .
*نکته 2- برای اندازه گیری درجه حرارت بدن ،دماسنج را به مدت 5 دقیقه در زیر بغل کودک می گذاریم . نباید دست فرد مراقبت کننده به دماسنج متصل بماند وگرنه درجه حرارت بدن نادرست ثبت می شود . سپس هر عددی که دماسنج نشان میدهد نیم درجه به آن اضافه می کنیم و عدد نهایی ،درجه حرارت مرکزی بدن را نشان می دهد .چنانچه این عدد 38 درجه یا بیشتر باشد اقدامات بالا را شروع می کنیم .
3-در بعضی از موارد هنگام تب ،دیازپام خوراکی تجویز می شود و به مدت 2-3 روز ادامه می یابد .
*نکته 1- تجویز دیازپام توسط فوق تخصص مغز و اعصاب و یا متخصص کودکان صورت می گیرد .
*نکته 2- مراقبت های پیشگیری کننده تا سن ورود به مدرسه ادامه داده می شود .
**در چه کسانی تب و تشنج بیشتر تکرار می شود ؟(عود)
1-اگر اولین حمله تب و تشنج در سن کمتر از یک سالی روی داده باشد
2-کودکانی که در خانواده آن سابقه تب و تشنج و یا صرع وجود داشته باشد .
3-کودکانی که در مهد کودک نگهداری می شوند و بیشتر در معرض عفونتها قرار دارند .
در چه کودکانی احتمال بروز صرع در آینده وجود دارد ؟
1-کودکانی که در خانواده آن ها سابقه ی صرع وجود داشته باشد .
2-وجود تاخیر تکاملی یا بیماری مغز و اعصاب در خود کودک
3-تب و تشنج غیر ساده
*نکته 1-تب و تشنج بر هوش کودکان اثر نامطلوب ندارد .
*نکته 2-در کودکی که سابقه ی تب و تشنج دارد ،هنگام تزریق واکسن های مختلف حتما باید با دکتر مغز و اعصاب مشورت شود .
*نکته 3-در هرکودک با تب و تشنج مراجعه به اورژانس نزدیک محل زندگی و سپس ارجاع به یک مرکز درمانی پیشرفته تر تخصصی توصیه می شود .
برخی از خدمات دکتر افشار خاص متخصص مغز و اعصاب اطفال
با تشکر مدیریت سایت دکتر افشار خاص متخصص مغزو اعصاب اطفال
