بیماری ام اس (MS)

بیماری ام اس (MS)

آیا بیماری ام اس (MS) در کودکان دیده می شود؟ در چه سنینی بیشتر دیده می شود؟ با چه علائمی بیشتر تظاهر می یابد؟ چه درمان هایی پیشنهاد می شود؟ عاقبت این بیماران چه خواهد شد؟

دکتر افشار خاص فوق تخصص مغز و اعصاب به این سوالات پاسخ داده است. مطالب زیر را مطالعه کنید تا پاسخ سوالات تان را بیابید.

بیماری ام اس (MS) یا مالتیپل اسکلروز (multiple sclerosis)

این بیماری به علت بروز اختلال اتوایمون در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) رخ می دهد. به این معنی که چند عامل (محیطی و استعداد ژنتیکی) به کمک هم، سیستم ایمنی بدن را برانگیخته می نمایند که منجر به تولید مواد ایمنی زا  مانند انواع آنتی بادی ها می شوند.

این مواد از طریق گردش خون به سیستم عصبی مرکزی می رسد و سبب التهاب و آسیب به غلاف میلین می گردد. میلین از پروتیین و چربی تشکیل شده و روی رشته های عصب را می پوشاند. این ماده سبب می شود هدایت عصبی در اعصاب حسی و حرکتی بهتر و سریع تر انجام شود. با آسیب دیدن این غلاف، سیستم عصبی، کارکرد صحیح خود را از دست می دهد و بیماران به مشکلات حرکتی، اختلالات حسی، مشکلات بینایی و … دچار می شوند.

علت بروز بیماری MS

علت بیماری ناشناخته است. اگرچه این بیماری به ارث نمی رسد اما رخداد بیماری در والدین، خواهر و یا برادر بیمار، مطرح کننده نقش  تغییرات ژنتیکی و انتقال بیماری در خانواده است.

‌عواملی محیطی مانند کمبودهای تغذیه ای از جمله کمبود ویتامین D، آب و هوای گرم، ویروس ها (مثل ویروس اپشتاین بار EBV) نیز موثر شناخته شده اند. توجه داشته باشید که این بیماری مسری نیست.

شیوع بیماری MS

بیماری MS در کودکان و نوجوانان هم دیده می شود شیوع در هر دو جنس تفاوتی ندارد. معمولا شیوع آن در سنین کمتر از ۱۰ سال حدود یک درصد است. و تا سن ۱۶ سال به دو تا پنج درصد افزایش می یابد. طول عمر بیماران به جز در مواردی معدود، به صورت طبیعی می باشد.

علائم بیماری ام اس (MS)

نشانه های بیماری در کودک و نوجوان، مشابه بالغین است اما علائم تشنج کودکان و خواب آلودگی و کما در این گروه شایع تر است. سایر علائم شایع عبارتند از:

• ضعف و بی حالی
• گزگز و بی حسی
• اختلال بینایی شامل کاهش دید و دوبینی
• سفتی عضلات
• اختلال تعادل، مشکل در راه رفتن
• لرزش اندام ها (ترمور)
• اختلال کارکرد اسفنکتر ادرار و یا مدفوع
• اختلالات خلقی مانند اضطراب و افسردگی

این علائم به صورت عود کننده دیده می شوند چون ماهیت بیماری عود کننده است. به این ترتیب که بیمار به مدت چند روز تا یک هفته علامت دار می شود و پس از دریافت دارو به مدت چند ماه تا یک سال بی علامت می گردد. این حملات دوره ای در طول عمر بیمار ادامه دارد و در موارد کمی هم ماندگار و دائمی می شود.

اقدامات تشخیصی

برای هر کودک یا نوجوان مشکوک به MS بایستی بررسی مغز و نخاع انجام شود. تغییرات در ماده سفید مغز که ناشی از تخریب دوره ای و متناوب میلین است به نام پلاک مشاهده می شود. حداقل باید دو حمله با فاصله زمانی روی دهد و همچنین در دو منطقه از سیستم عصبی سیگنال غیر طبیعی به صورت پلاک در تصویربرداری مشاهده شود.

اقدامات دیگر شامل معاینه چشم برای تعیین التهاب عصب چشم (نوریت اپتیک) و تستVEP  به منظور بررسی سلامت هدایت عصب چشم و بررسی باندهای الیگوکلونال در مایع مغزی نخاعی میباشد.

درمان MS

پس از تشخیص بیماری، بلافاصله بیمار باید بستری شود و درمان صورت گیرد. برخی از درمان های رایج عبارتند از: کورتیکواستروییدها، ترکیبات اینترفرون (آوونکس، ری بیف، بتاسرون) و ترکیباتی از خانواده داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند ناتالیزومب.

استفاده از سلول های بنیادی روش نسبتا جدیدی است که افق تازه ای را گشوده است و در ایران درمراحل تحقیقاتی می باشد.

توانبخشی

با توجه به ماهیت عود کننده و مزمن شدن بیماری، لازم است فرد تحت نظر یک تیم متشکل از فوق تخصص مغز و اعصاب، روانپزشک، تغذیه، کاردرمانی جسمی، بینایی و شنوایی سنجی و … باشد و به طور دوره ای ویزیت گردد. در صورت عود بیماری بستری فوری و درمان الزامی است.

خلاصه

بیماری ام اس در کودکان و نوجوانان نیز دیده میشود و ماهیت عودکننده دارد. این بیماری ناشی از اختلال ایمنی و تشکیل پلاک در سیستم عصبی مرکزی است. علائم بالینی، داروهای مصرفی و عودها تقریبا مشابه بالغین می باشد. همچنین بیماران مبتلا، نیاز به درمان، پیگیری و توانبخشی دائمی دارند.